Các quy định mới nhất về chế độ thai sản đối với người lao động nữ

1. Chế độ thai sản đối với lao động nữ theo quy định pháp luật

a. Điều kiện hưởng chế độ thai sản

Theo quy định tại Điều 31 Luật Bảo hiểm xã hội 2014 và hướng dẫn của Thông tư 59/2015/TT-BLĐTBXH, người lao động được hưởng chế độ thai sản khi thuộc một trong các trường hợp sau:

• Lao động nữ mang thai.

• Lao động nữ sinh con.

• Lao động nữ mang thai hộ và người mẹ nhờ mang thai hộ.

• Người lao động nhận nuôi con nuôi dưới 06 tháng tuổi.

• Lao động nữ đặt vòng tránh thai, người lao động thực hiện biện pháp triệt sản.

• Lao động nam đang đóng bảo hiểm xã hội có vợ sinh con.

• Đồng thời, Điều 31 Luật Bảo hiểm xã hội 2014 quy định về việc đóng bảo hiểm của lao động nữ sinh con, lao động nữ mang thai hộ và người mẹ nhờ mang thai hộ, người lao động nhận nuôi con nuôi dưới 06 tháng tuổi như sau:

• Đối với lao động nữ sinh con, lao động nữ mang thai hộ, người mẹ nhờ mang thai hộ, người lao động nhận con nuôi dưới 6 tháng tuổi: Phải đóng bảo hiểm xã hội từ đủ 6 tháng trở lên trong vòng 12 tháng trước sinh hoặc nhận con nuôi.

• Đối với lao động nữ sinh con đã đóng BHXH từ đủ 12 tháng trở lên mà khi mang thai phải nghỉ việc để dưỡng thai theo chỉ định của cơ sở khám chữa bệnh có thẩm quyền: Phải đóng bảo hiểm xã hội từ đủ 3 tháng trở lên trong thời gian là 12 tháng trước khi sinh con.

• Người lao động đủ cả 2 điều kiện trên mà chấm dứt hợp đồng lao động, hợp đồng làm việc hoặc thôi việc trước khi sinh con hoặc nhận con nuôi dưới 6 tháng tuổi thì vẫn được hưởng chế độ thai sản theo quy định.

• Khi đáp ứng đủ thuộc vào các trường hợp được hưởng chế độ thai sản và quy định về đóng bảo hiểm theo Điều 31 Luật Bảo hiểm xã hội thì người lao động đáp ứng đủ các điều kiện để hưởng chế độ thai sản.

Các quy định mới nhất về nghỉ thai sản đối với người lao động nữ

b. Chế độ thai sản của lao động nữ mang thai hộ và người mẹ mang thai hộ

• Lao động nữ mang thai hộ được hưởng chế độ khi khám thai, sẩy thai, nạo, hút thai, thai chết lưu hoặc phá thai bệnh lý và chế độ khi sinh con cho đến thời điểm giao đứa trẻ cho người mẹ nhờ mang thai hộ nhưng không vượt quá thời gian quy định tại khoản 1 Điều 34 của Luật bảo hiểm xã hội. 

• Trong trường hợp kể từ ngày sinh đến thời điểm giao đứa trẻ mà thời gian hưởng chế độ thai sản chưa đủ 60 ngày thì người mang thai hộ vẫn được hưởng chế độ thai sản cho đến khi đủ 60 ngày tính cả ngày nghỉ lễ, nghỉ Tết, ngày nghỉ hằng tuần.

• Người mẹ nhờ mang thai hộ được hưởng chế độ thai sản từ thời điểm nhận con cho đến khi con đủ 06 tháng tuổi.

• Chính phủ quy định chi tiết chế độ thai sản, thủ tục hưởng chế độ thai sản của lao động nữ mang thai hộ và người mẹ nhờ mang thai hộ.

c. Thời gian hưởng chế độ nghỉ thai sản

Thời gian áp dụng chế độ thai sản có hiệu lực kể từ ngày đầu phát hiện bản thân có thai đến khi con được sinh ra đời và được đủ 12 tháng tuổi. Trong đó:

Thời gian hưởng chế độ khi khám thai (Điều 32 Luật Bảo hiểm xã hội ) 

Trong thời gian mang thai, lao động nữ được nghỉ việc để đi khám thai 05 lần, mỗi lần 01 ngày; trường hợp ở xa cơ sở khám, chữa bệnh hoặc người mang thai có bệnh lý hoặc thai không bình thường thì được nghỉ 02 ngày cho mỗi lần khám thai.

Thời gian hưởng chế độ khi sẩy thai, nạo, hút thai, thai chết lưu hoặc phá thai bệnh lý (Điều 33 Luật Bảo hiểm xã hội)

Khi sảy thai, nạo, hút thai, thai chết lưu hoặc phá thai bệnh lý thì lao động nữ được nghỉ việc hưởng chế độ thai sản theo chỉ định của cơ sở khám, chữa bệnh có thẩm quyền. Thời gian nghỉ việc tối đa được quy định như sau:

• 10 ngày nếu thai dưới 05 tuần tuổi.

• 20 ngày nếu thai từ 05 tuần tuổi đến dưới 13 tuần tuổi.

• 40 ngày nếu thai từ 13 tuần tuổi đến dưới 25 tuần tuổi.

• 50 ngày nếu thai từ 25 tuần tuổi trở lên.

Thời gian nghỉ việc hưởng chế độ thai sản này tính cả ngày nghỉ lễ, nghỉ Tết, ngày nghỉ hằng tuần.

Thời gian hưởng chế độ khi sinh con (Điều 34 Luật bảo hiểm xã hội)

• Lao động nữ sinh con được nghỉ việc hưởng chế độ thai sản trước và sau khi sinh con là 06 tháng. Trường hợp lao động nữ sinh đôi trở lên thì tính từ con thứ hai trở đi, cứ mỗi con, người mẹ được nghỉ thêm 01 tháng.

• Thời gian nghỉ hưởng chế độ thai sản trước khi sinh tối đa không quá 02 tháng.

• Trường hợp sau khi sinh con, nếu con từ 02 tháng tuổi trở lên bị chết thì mẹ được nghỉ việc 02 tháng tính từ ngày con chết, nhưng thời gian nghỉ việc hưởng chế độ thai sản không vượt quá 02 tháng.

Thời gian hưởng chế độ khi nhận con nuôi

Người lao động nhận con nuôi dưới 06 tháng tuổi thì được nghỉ việc hưởng chế độ thai sản cho đến khi con đủ 06 tháng tuổi. Trường hợp cả cha và mẹ cùng tham gia bảo hiểm xã hội đủ điều kiện hưởng chế độ thai sản quy định tại khoản 2 Điều 31 Luật Bảo hiểm xã hội thì chỉ cha hoặc mẹ được nghỉ việc hưởng chế độ.

Thời gian hưởng chế độ khi thực hiện các biện pháp tránh thai

- Khi thực hiện các biện pháp tránh thai thì người lao động được hưởng chế độ thai sản theo chỉ định của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh thẩm quyền. Thời gian nghỉ việc tối đa được quy định như sau:

• 07 ngày đối với lao động nữ đặt vòng tránh thai.

• 15 ngày đối với người lao động thực hiện triệt sản.

- Thời gian hưởng chế độ thai sản quy định tại khoản 1 Điều 37 Luật bảo hiểm xã hội tính cả ngày nghỉ lễ, nghỉ tết, ngày nghỉ hằng tuần.

d. Mức nhận trợ cấp khi hưởng chế độ thai sản

Trợ cấp một lần khi sinh con hoặc nhận con nuôi

Lao động nữ sinh con hoặc người lao động nhận con nuôi dưới 06 tháng tuổi thì được trợ cấp cho mỗi con bằng 02 lần mức lương cơ sở tại tháng lao động nữ sinh con hoặc tháng người lao động nhận con nuôi.

Mức hưởng chế độ thai sản

Theo quy định tại Điều 39 Luật bảo hiểm xã hội, người lao động hưởng chế độ thai sản thì được nhận mức trợ cấp mỗi tháng bằng 100% bình quân của mức lương 06 tháng liền kề trước khi nghỉ việc hưởng chế độ thai sản, với điều kiện người lao động phải đóng bảo hiểm tối thiểu 06 tháng trong vòng 12 tháng trước khi sinh.

Bên cạnh đó, lao động nữ khi sinh con còn được hưởng trợ cấp một lần bằng 02 lần mức lương cơ sở. Mức trợ cấp này sẽ có sự thay đổi tuỳ vào thời điểm người lao động sinh.

e. Dưỡng sức, phục hồi sức khoẻ sau thai sản

- Lao động nữ ngay sau thời gian hưởng chế độ thai sản quy định tại Khoản 1 Điều 33 Luật bảo hiểm xã hội hoặc khoản 3 Điều 34 Luật bảo hiểm xã hội, trong khoảng thời gian 30 ngày đầu làm việc mà sức khoẻ chưa phục hồi thì được nghỉ dưỡng sức, phục hồi sức khoẻ từ 05 đến 10 ngày.

- Thời gian nghỉ dưỡng sức, phục hồi sức khỏe bao gồm cả ngày nghỉ lễ, nghỉ Tết, ngày nghỉ hằng tuần. Trường hợp có thời gian nghỉ dưỡng sức, phục hồi sức khoẻ từ cuối năm trước chuyển tiếp sang đầu năm sau thì thời gian nghỉ đó được tính cho năm trước.

- Số ngày nghỉ dưỡng sức, phục hồi sức khỏe quy định tại khoản 1 Điều này do người sử dụng lao động và Ban Chấp hành công đoàn cơ sở quyết định, trường hợp đơn vị sử dụng lao động chưa thành lập công đoàn cơ sở thì do người sử dụng lao động quyết định. Thời gian nghỉ dưỡng sức, phục hồi sức khỏe được quy định như sau:

• Tối đa 10 ngày đối với lao động nữ sinh một lần từ hai con trở lên;

• Tối đa 07 ngày đối với lao động nữ sinh con phải phẫu thuật;

• Tối đa 05 ngày đối với các trường hợp khác.

- Mức hưởng chế độ dưỡng sức, phục hồi sức khỏe sau thai sản một ngày bằng 30% mức lương cơ sở.

f. Lao động nữ đi làm trước khi hết thời hạn sinh con

- Lao động nữ có thể đi làm trước khi hết thời hạn nghỉ sinh con quy định tại khoản 1 hoặc khoản 3 Điều 34 của Luật Bảo hiểm xã hội 2014 khi có đủ các điều kiện sau đây:

• Sau khi đã nghỉ hưởng chế độ ít nhất được 04 tháng;

• Phải báo trước và được người sử dụng lao động đồng ý.

- Ngoài tiền lương của những ngày làm việc, lao động nữ đi làm trước khi hết thời hạn nghỉ sinh con vẫn được hưởng chế độ thai sản cho đến khi hết thời hạn quy định tại khoản 1 hoặc khoản 3 Điều 34 của Luật này.

2. Căn cứ pháp lý

• Luật Bảo hiểm xã hội 2014

• Thông tư 59/2015/TT-BLĐTBXH